تاریخچه و زادگاه قناری
خاستگاه اصلی این پرنده «جزایر قناری» میباشد و در اواخر قرن پانزدهم میلادی اسپانیایی‌ها قناری را به عنوان یک پرنده زینتی به اروپا آوردند و از آن جا به سایر قاره‌های جهان راه یافت. جزایر قناری مجمع‌الجزایری مرکب از هفت جزیره در اقیانوس اطلس، نزدیک به ساحل مراکش است که در حال حاضر یکی از هفده منطقه خودمختار اسپانیا است. پایتخت آن «لاس پالماس» است. مراکش نیز بر این جزیره‌ها ادعای مالکیت دارد. نام قناری از نام این جزایر گرفته شده، چرا که این پرنده بومی این منطقه (و نیز منطقه مادیرا) است. نام منطقه از نام لاتین آن Insularia Canaria گرفته شده که به معنی «جزیره سگان» است. این نام را رومیان به خاطر سگ‌های وحشی که در آنجا پراکنده بودند به این جزایر دادند. جغرافی دانان عرب به این جزایر، «جزایر خالدات» می‌گفتند و معتقد بودند که این جزایر نقطه آغاز نصف‌النهار می‌باشند. قناری در این جزایر به صورت وحشی تا ارتفاع ۱۷۰۰ متری یافت میشود. قناری‌های وحشی در آن جا زندگی اجتماعی دارند و گاه تا صد عدد نیز با هم دیده می‌شوند. در قرن پانزدهم میلادی که این جزایر به تصرف اسپانیایی‌ها درآمد. سربازان اسپانیایی شیفته این پرنده وحشی شده و سعی کردند که تعدادی از آنها را صید کرده و در قفس نگهداری کرده و در هنگام مراجعت به اسپانیا آنها را به عنوان سوغات به همسران یا بستگان خویش هدیه کنند. در ابتدای امر این پرنده مختص افراد ثروتمند بود. بدین ترتیب در قرن پانزدهم اسپانیا به بزرگ‌ترین پرورش دهنده و صادرکننده قناری تبدیل شد و سال‌ها اسپانیایی‌ها قناری را از مجمع الجزایر قناری به اروپا صادر می‌کردند. در اسپانیا راهبان به کار تکثیر و پرورش و فروش این پرنده اقدام می‌کردند، اما آنان فقط قناری نر می‌فروختند، چون نمی‌خواستند کسی بتواند از این پرنده جوجه کشی کند و تجارب تکثیر آن را انحصاراً در دست خود داشتند، ولی در سال ۱۵۵۵ میلادی یک کشتی تجاری اسپانیایی که حامل تعداد زیادی از این پرنده‌های خوش الحان بود در نزدیکی سواحل ایتالیا و در مجاورت جزیره آلبا به گل نشست و ملوانان کشتی ناچار شدند پرنده‌های مزبور را آزاد کنند و چون جزایر سواحل ایتالیا از لحاظ آب و هوا با جزایر قناری چندان اختلافی نداشت، پرنده‌های مزبور در همان‌جا مسکن گزیده و به سرعت تکثیر و زاد و ولد کردند و تعداد آنها رو به فزونی یافت و چندی نگذشت که اهالی محل متوجه این پرنده‌های خوش الحان شده و با نصب تله آنها را صید کرده و به جوجه کشی از آنها پرداختند و موفق شدند که آنها را به کشورهای دیگر صادر نمایند و چندی نگذشت که سایر کشورهای اروپایی خصوصاً آلمان نیز به جرگه پرورش دهندگان قناری اضافه شدند و اندک اندک ملت‌های اروپایی با این پرنده خوش الحان آشنا شده و بدان علاقه‌مند شدند. به‌طوری‌که قبل از جنگ جهانی اول و دوم کشور آلمان بزرگ‌ترین تولیدکننده قناری در جهان بوده‌است ولی پس از جنگ دوم جهانی ایالات متحده آمریکا بزرگ‌ترین تولیدکننده این پرنده محسوب می‌گردد. بعدها رفته رفته پرورش این پرنده در کشورهای فرانسه و انگلیس متداول گردید و طبقه اشراف اروپا نیز به پرورش این پرنده اهتمام ورزیده و توجه خاصی بدان مبذول می‌کردند به صورتی که در تابلوهای نقاشی آن زمان، این پرنده در کنار صاحبان خود دیده میشود. در قرن نوزدهم میلادی ناپلئون به مصر حمله کرد و مصر را به تحت سلطه خود درآورد و بدین گونه مصریان نیز با پرورش و نگهداری این پرنده آشنا شده و از اولین ملت‌هایی بودند که به نگهداری از آن پرداختند. مقدار زیادی از این گونه هنوز در طبیعت زندگی می‌کند.
قناری پرنده ای است که شاید به دلیل مشارکت آن به عنوان یک ردیاب گاز مضر در معادن زغال سنگ در دهه ۱۸۰۰ و اوایل دهه ۱۹۰۰ و یا استفاده از آن به عنوان الگویی برای شخصیت کارتونی زرد رنگ به نام توییتی (Tweety Bird)، در یاد و خاطر آمریکایی ها ریشه عمیقی دارد. با وجود محبوبیتی که قناری ها برای قرن ها داشتند، اما به نظر می رسد که امروزه در سایه شهرت و محبوبیت طوطی ها به عنوان حیوانات جدیدی که برای خانه های متوسط مناسب هستند، قرار گرفته اند. شاید به همین دلیل است که برخی از علاقه مندان به قناری ها، آن ها را “پرنده فراموش شده” می نامند.
ویژگی ها و خصوصیات ظاهری قناری
قناری اهلی پرنده‌ای کوچک، زیبا، دلپذیر و فرح‌بخش است که می‌تواند باعث آرامش و شادی پرورش‌دهندگان خود گردد. این پرنده به دو صورت اهلی و وحشی وجود دارد و جثه‌ای کوچک دارد و طول بدن آن بین ۱۳ تا ۲۴ سانتیمتر بوده و به‌طور متوسط در حدود ۱۷سانتیمتر میباشد. بزرگ‌ترین گونه قناری، نژاد فری ایتالیایی Agi است که طول بدن آن به ۲۴ سانتیمتر می‌رسد. این پرنده از خانواده سهره‌ها بوده و رنگ‌های متنوعی دارد. قناری مانند مرغ عشق و فنچ دانه خوار است. پای قناری دارای سه انگشت رو به جلو و یک انگشت رو به عقب میباشد؛ بنابراین برخلاف مرغ عشق بالا رونده نبوده و شاخه‌نشین محسوب میشود.
قناری ها در شرایط ایده آل نگهداری، در حدود ۱۵ سال هم عمر می کنند.
قناریها از نظر نوع به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- بر پایه رنگ مانند: کاروتنی (سرخ(red factor)، موزاییکی، موزاییکی سرخ، برنزی، عاجی، قهوه‌ای و …) | ملانینی (زرد، طلایی، اوپال، ایزابل و …) | آلبینیسم (سفید خالص، سفید قهوه‌ای پاستل، سفید توپاس و …)
- بر پایه نوع آواز مانند: قناری آوازخوان آمریکایی، قناری آواز خوان روسی و قناری آواز خوان ایرانی.
- بر پایه شکل و ترکیب مانند: لانکشایر، یورکشایر، جیبر ایتالیایی، جیبوسو اسپانیایی، نورویچ، کاکلی کرست، کاکلی گلستر،
در زیر مهمترین نژادهای قناری معرفی می‌شوند:
- قناری تیم برادوی اسپانیایی
- قناری آوازخوان آمریکایی
- قناری رولر
- قناری بلژیکی
- قناری واتر اسلاگر
- قناری بوردر
- قناری رازا اسپانیولا
- قناری مونیخی
- قناری برنی
- قناری فایف
- قناری رسمی بلند
خصوصیات رفتاری قناری
قناریها قلمرو دارند برای همین باید هر جفت در یک قفس باشند. گاهی ممکن است قناری ماده با نر دعوا کند، این امر به مفهوم آن است که قناری ماده، برای جفت‌گیری آماده نیست و باید آنها را از هم جدا نمود. برای راحتی، بسیاری از تکثیرکننده‌ها دو قفس را با یک دیوار سیمی از هم جدا می‌کنند و وقتی دو پرنده به یکدیگر عادت کردند و از میان آن دیوار سیمی با یکدیگر شروع به عشق بازی کردند، آن دیوار سیمی برداشته میشود.
قناری یک پرنده اجتماعی است که همراه با گروه زندگی کرده و هر جفت باهم لانه می‌سازند و از یک محدوده کوچکی دفاع می‌کنند.
آواز خواندن یکی از دلایل محبوبیت این پرنده می باشد. طولانی ترین و زیباترین آهنگ ها متعلق به قناری های جنس نر است. قناری رولر یا نژاد هارز رولر بهترین نژاد قناری برای آواز خواندن است.
توانایی آواز خوانی قناری ها به سن آن ها بستگی دارد. این توانایی با بالا رفتن سن، تکامل می یابد. در سال دوم و سوم زندگی قناری، تغییر زیادی اتفاق خواهد افتاد و قدرت آوازخوانی قناری بهتر می شود. بعد از تولد و تا بلوغ جنسی پرنده، قناری قدرت آواز خوانی خود را توسعه می دهد.
قناری های نر آواز خود را رشد می دهند و پیشرفت می کنند. آن ها در طول دوران قبل از بلوغ و بعد از آن، صدا های محیط را یاد می گیرند و در طول فصل تولید مثل از آن اصوات برای بهتر شدن آوازشان استفاده می کنند.
تعیین جنسیت قناری
تعیین جنسیت قناری اهمیت زیادی دارد زیرا که قناریها از زمان بلوغ شروع به آواز خواندن می‌کنند و صدای زیبای قناری بیشتر توسط جنس نر تولید میشود، به همین دلیل جنس نر این پرنده نسبت به جنس ماده از لحاظ اقتصادی ارزش بیشتری دارد و با قیمت بالاتری به فروش می‌رسد. تعیین جنس قناری از روی مشخصات ظاهری کار دشواری است و نیاز به تجربه و دقت کافی دارد، برخی از پرورش دهندگان با تجربه می‌توانند از روی برخی مشخصات ظاهری و رفتاری و آواز خوانی پرنده جنس آن را تشخیص دهند. البته از پشت قناری نیز جنسیت آنها قابل تشخیص میباشد، قناری نر محل دفع مدفوعش حالت تیزی دارد و قناری ماده حالتی کوزه مانند و پهن دارد.
در نوع معمولی، پرنده نر سری به رنگ سبز و زرد دارد که بخش های زیرین زردتر است. شکم و بخشهای مخفی زیر دم نیز تقریبا به رنگ سفید با خطوطی تیره در اطراف هستند و بخش های بالایی سبز و خاکستری با خطوط تیره می باشند.
قناری ماده نیز شبیه به نر ها هستند، اما سری خاکستری و سینه و بخش های زیرین آن ها زرد کمرنگ است. پرندگان جوان بیشتر به رنگ قهوه‌ای با خطوط تیره می باشند.
نکات شناخت جنسیت پرنده قناری
در نرهای آماده جفت‌گیری ناحیه مخرج برجسته و دارای چین‌های مختصری است که در پرنده ماده وجود ندارد.
چشمان قناری نر دارای جلای بیشتری هست که نشان‌دهنده شجاعت و اعتمادبه‌نفس است که در ماده کمتر است.
حرکات ماده عموماً کندتر و کمتر از نرهاست و به‌اصطلاح قناری نر ا دارای شادابی و تحرک بیشتری است.
جمجمه قناری نر در قسمت فوقانی کمی پهن‌تر از جنس ماده هست.
رنگ‌آمیزی پرهای قناری نر زیباتر و شفاف‌تر از رنگ ماده هست.
در قناری‌های نر بالغ زیر منقار پرهایش کمی پف کرده است.
پرنده قناری نر دارای جثه بزرگ‌تری نسبت به ماده هست.
قناری‌های ماده منقار روشن‌تری نسبت به نرها دارند.
خصوصیات برخی نژادهای معروف قناری
رولر هارتس (Harz Roller)
این نژاد قدیمی‌ترین و مشهورترین نژاد آوازخوان است. ازآنجایی‌که این نژاد همواره بر اساس نوع خواندن گزینش میشود، امروزه توانایی خواندن نغمه‌های مختلف را دارد و بیشتر به رنگ‌های سبز و زرد دیده میشود.
آواز رولر هارتس از ۴ نغمه تشکیل میشود. برخی از انواع قناری‌های رولر توانایی ایجاد صدای قلقل آب و همچنین ایجاد صداهایی مانند جریان آب را دارند.
واتر اسلگر (Water Slager)
ازنظر شکل کلی بدن شبیه قناری رولر هست ولی کمی درشت‌تر از آن است تفاوت اصلی بین این دو نژاد در طرز خواندنشان است که در نژاد واتر اسلگر با صدای هق‌هق یا بغض همراه هست و به نظر بلند و گوش‌خراش می‌آید.
این نژاد ۱۷ نوع آواز دارد که البته همه‌ی آنها در یک پرنده جمع نمی‌شود. برخلاف قناری رولر برای خواندن برخی آوازها دهانش را باز نگه می‌دارد. تنها رنگ موجود در این نژاد زرد روشن است و رنگ دیگری ندارد.
تیمبرادوی اسپانیایی (Spanish Timbrado)
این نژاد به کشور اسپانیا تعلق دارد. ظاهرش شبیه قناری وحشی است و طولش به ۱۳ سانتیمتر می‌رسد و فرم کلی بدن و سر او گرد و دوست‌داشتنی است. آوازهای متعدد می‌خواند که با سایر نژادهای آوازخوان قناری تفاوت دارد و صدایش مانند زنگ است.
آوازخوان آمریکایی (American Singer)
نژادی است که در ایالات‌متحده تکثیر میشود و آوازش شبیه رولر هارتس است، علاوه بر آواز، از نظر رنگ‌آمیزی و فرم بدنی نیز معیار است.
تکثیرکنندگان این نژاد به دنبال همین هدف هستند. پروبال این قناری رنگی هست.
آوازخوان روسی (Russian Singer)
تاریخچه پرورش قناری آوازخوان روسی یا مسکویی به سه قرن پیش بازمی‌گردد، اما این قناری در دنیا چندان شناخته‌شده نیست.
این پرنده دارای ۱۰ الی ۱۵ آواز است و رنگ آن سفید یا زرد هست.
آوازخوان ایرانی (موقوم) (Persian Singer)
در ایران هیچ‌یک از این نژادها موردپسند قرار نگرفت. اساتید محترم به آوازخوانی گله‌ای و معمولی و بدون اصول «دهن رسمی» می‌گویند. این اساتید به پرورش و آموزش نوعی آواز به نام موقوم مشغول‌اند و زحمت بسیاری را برای تربیت یک قناری در طول یک سال متحمل می‌شوند ولی پرنده‌هایی را که جهت آموزش انتخاب می‌کنند دارای نژاد خاصی نیستند اما ترجیح می‌دهند قناری انتخاب‌شده دارای خصوصیات زیر باشد:
- جثه قناری میانه باشد نه خیلی درشت و نه خیلی ریز.
- داشتن مقداری فر (رگ) در تنه پرنده بسیار خوب است.
- سری گرد و بزرگ و چشمانی درشت داشته باشد.
- بسیار بهتر خواهد بود که سابقه و استعداد یادگیری در نسل‌های گذشته را داشته باشد.
- رنگ پرنده تا حد امکان روشن باشد. نظیر سفید، لیمویی، پرتقالی کمرنگ و ماستی (تأکید بر روی رنگ‌های سفید و ماستی بیشتر است).
قفس مناسب برای قناری
برای نگهداری و پرورش قناری بهتر است از قفس هایی استفاده کنید که فضای کافی داشته باشند. بنابراین در خرید قفس برای پرورش قناری به هیچ عنوان ظاهر را در اولویت قرار ندهید زیرا ممکن است به دام قفس های کوچک بیافتید. اگر فضای قفس کوچک باشد ، آزادی حرکت پرنده سلب شده و احتمالا منجر به شکستگی پرهای پرنده بشود.
قفس مناسب برای نگهداری تکی پرنده باید طولی در حدود ۴۰ سانتی متر داشته باشد اما اگر تعداد پرنده ها دو تا شد می توانید از قفس هایی استفاده کنید که طولی به اندازه ۵۰ سانتی متر داشته باشند.
– در پرورش قناری بهتر است از قفس های مستطیلی شکل استفاده کنید زیرا معمولا در قفس های گرد فضا گرفته می شود ، بنابراین این نوع قفس ها برای نگهداری قناری مناسب نیستند.
– همچنین بهتر است به جای استفاده از قفس های چوبی که میکروب و باکتری به راحتی در آن ها رشد پیدا می کند ، از قفس های فلزی استفاده کنید. قفس های فلزی دارای به راحتی قابل شستشو هستند و امکان نفوذ آلاینده هایی مانند میکروب و باکتری فلز وجود ندارد.
– میله های فلزی عمودی به کار رفته در قفس پرنده باید فاصله مناسبی از هم داشته باشند در غیر این صورت پاها و سر پرنده احتمالا دارد از میله ها خارج شده و در بین آن ها گیر کند. فاصله مناسب برای میله ها چیزی حدود ۶ تا ۱۹ میلی متر است.
– اگرچه استفاده از اسباب بازی در قفس پرنده برای پرورش و نگهداری آن مناسب است اما اگر تعداد این اسباب بازی ها زیاد باشد ممکن است باعث گیج شدن پرنده شده و مانع از آواز خواندن مناسب آن بشود.
– به هیچ عنوان از ریسمان و زنجیرهای بلند در داخل قفس استفاده نکنید زیرا ممکن است ، باعث زخمی شدن پرنده در داخل قفس بشود یا پرواز پرنده در داخل قفس را مختل کند.
– استفاده از اسباب بازی های آلوده ، تیز و یا خیلی کوچک که ممکن است توسط پرنده بلعیده شود به هیچ عنوان توصیه نمی شود. بنابراین اگرچه استفاده از اسباب بازی مناسب می تواند برای نگهداری پرنده مناسب باشد ، استفاده نادرست از اسباب بازی ها نتیجه برعکسی به دنبال خواهد داشت.
تغذیه قناری
غذای اصلی قناری تخم کتان است که نیاز عمده قناری را تامین می کند و باید بصورت دائم در برنامه غذایی قناری قرار بگیرد، اما همه نیازهایش را تامین نمی کند. بنابراین برای بر طرف شدن این نیازها باید دانه ها و سبزیجات و مکمل های ویتامینی و پروتئینی گوناگونی را تهیه کرد و در رژیم غذایی قناری قرار داد.
دانه های مناسبی که باید در برنامه غذایی قناری قرار داد، عبارتند از:
تخم کتان، تخم شلغم، تخم کلم، تخم کاهو، تخم منداب، تخم گشنیز، تخم اسفرزه، تخم ترب، تخم چغندر، تخم دان سیاه، تخم کافشه، تخم کاسنی و تخم شاهدانه.
همچنین میوه جات و سبزیجات مناسبی هم که باید در رژیم غذایی قناری قرار بگیرند، عبارتند از:
سبزیجات و میوه جات هم نظیر برگ کاهو، کرفس، شاهی، گلابی، پرتقال، برگ تیزک آبی، ترب، اسفناج، گشنیز، کلم، کدو، سیب، هویج، هلو و لیمو شیرین مناسب می باشند. این میوه جات و سبزیجات، از منابع مهم کربوهیدرات ها، چربی ها، پروتئین ها و ویتامین ها به حساب می آیند.ش
راهنمای طبیعت برخی دانه ها و سبزیجات
دانه های با طبیعت گرم
تخم کتان:
این دانه جزء غذای اصلی قناری است، و باید بصورت دائم در رژیم غذایی قناری قرار بگیرد، که نام دیگر این دانه، دانه قناری است. این دانه طبیعتی گرم دارد و حاوی انواع ویتامین ها و کربوهیدرات ها و املاح معدنی میباشد. این دانه خاصیت دارویی برای قناری دارد و باعث برطرف شدن آسم و سرماخوردگی قناری میشود.
تخم شلغم:
این دانه طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی میباشد. مصرف این دانه در زمستان در برنامه غذایی قناری بسیار مفید است.
تخم منداب:
طبیعتی گرم دارد و سرشار از املاح معدنی میباشد. مصرف آن مانع از پیچیدن تخم در شکم قناری می شود. پس بهتر است قبل از تخم گذاری قناری، این دانه به رژیم غذایی قناری اضافه شود.
تخم گشنیز:
این دانه نیز طبیعتی گرم دارد و اشتها آور است و برای درمان پرنده های ضعیف بسیار مفید است. (پرنده هایی که سینه خود را باخته اند و اصطلاحا سینه کاردی شده اند) . این دانه نیز ضد انگل میباشد. این دانه حتما باید در برنامه غذایی قناری های لاغر قرار بگیرد.
تخم شاهدانه:
این دانه طبیعت بسیار گرم دارد و جزء دانه های چرب نیز محسوب میشود که باعث افزایش تحرک و مستی در قناری می شود. استفاده نابجا از این دانه بسیار خطرناک است، پس بهتر است با توازن خاص به رژیم غذایی قناری اضاف شده و مصرف شود.
تخم کافشه:
کافشه طبیعتی گرم داشته و نیز دانه ای است با درصد چربی بالا که بیشترین مصرف آن در برنامه غذایی قناری ها در فصل جوجه کشی می باشد. مصرف بیش از حد آن می تواند باعث ناراحتی هایی مثل جوش زدن کف پای جوجه ها بشود. مقدار مصرف آن بطور متوسط روزانه حدود یک دوم شستی برای یک جوجه است.
دان سیاه یا نیجر:
نیجر یا همون دان سیاه دانه ای با طبیعت بسیار گرم و پر چرب میباشد. که برای تقویت قناری بخصوص سهره ها بسیار مفید است، که حتما باید در رژیم غذایی قناری های ضعیف قرار بگیرد.
دانه هایی با طبیعت سرد
تخم کاهو:
این دانه طبیعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی بوده و خاصیت تمیز کنندگی دستگاه گوارشی را دارد. از این دانه میتوان به عنوان دارویی برای انگل روده نیز به برنامه غذایی قناری اضاف کرد.
تخم کلم:
این دانه طبیعتی سرد دارد و دارای املاح معدنی مفید بوده و یک پاک کننده موثر دستگاه گوارشی است، که قرار دادن آن در برنامه غذایی قناری خالی از لطف نیست.
تخم اسفرزه:
این دانه دارای طبیعتی سرد بوده و دارای املاح معدنی و سرشار از ویتامین ها می باشد.
تخم کاسنی:
این دانه برطرف کننده تشنگی، حرارت بدن و زیاد کننده مستی می باشد، و همچنین دارای طبیعتی سرد است و وجود آن در رژیم غذایی قناری مفید است.
دانه هایی با طبیعت معتدل
تخم چغندر:
این دانه دارای طبیعتی معتدل بوده، و سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی است.
میوه و سبزیجات با طبیعت گرم
کرفس:
برگ و ساقه کرفس نیز طبیعتی گرم داشته و حاوی سدیم ، پتاسیم و کلسیم بوده و بهتر است به مقدار کم در برنامه غذایی قناری ها قرار بگیرد.
شاهی:
برگ تیزک شاهی نیز طبیعتی گرم دارد و حاوی ویتامین C، کلسیم و ید بوده و ضد آسم می باشد.
هویج:
هویج تازه طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین A و املاح معدنی و رنگدانه است که جلا دهنده پرهای قناری می باشد، که حتما باید در رژیم غذایی قناری قرار بگیرد.
برگ تیزک آبی:
تیزک آبی، همان خاصیت تیزک شاهی را دارد اما مقدار ید آن بیشتر است، که وجود آن دربرنامه غذایی قناری سودمند می باشد، و در درمان آسم و برونشیت بسیار مفید است.
میوه و سبزیجات با طبیعت سرد
گشنیز:
برگ گشنیز تازه طبیعتی سرد داشته و حاوی ویتامین های ( A – C ) و املاح معدنی میباشد.
کاهو:
برگ کاهوی بدون رطوبت، تامین کننده کلسیم و آهن بوده و همچنین اشتها آور و ضد یبوست می باشد. برگ کاهو طبیعتی سرد دارد، که قرار دادن آن در رژیم غذایی قناری خالی از لطف نیست.
میوه و سبزیجات با طبیعت معتدل
سیب:
سیب درختی شیرین طبیعتی معتدل دارد و سرشار از ویتامینهای گوناگون بوده و در درمان یبوست و اسهال در برنامه غذایی قناری قرار دهید.
اسفناج:
برگ تازه و جوان اسفناج ، طبیعتی معتدل داشته و تامین کننده آهن و ضد یبوست می باشد.
گلابی:
گلابی طبیعتی معتدل داشته و مملو از ویتامین ها و املاح معدنی می باشد.
پرتقال:
پرتقال شیرین طبیعتی معتدل دارد و حاوی ویتامین C و املاح معدنی می باشد و در بهبود و درمان بیماری آسم و سرماخوردگی و برونشیت میتوان از آن در برنامه غذایی قناری استفاده کرد.
تولیدمثل قناری
تولید مثل قناری یکی از لذت‌بخش‌ترین اقدامات برای هر علاقه‌مندی به این پرنده زیبا است.
اقدامات لازم پیش از جفت‌اندازی قناری
• تقویت قناری نر و ماده در مدت بیست روز قبل از جفت‌اندازی با استفاده از مکمل‌های غذایی و مولتی ویتامین حاوی مقادیر لازم ویتامین A ،E
• قراردادن قفس مخصوص جوجه‌کشی در محل مناسب از لحاظ رعایت دما، نور و جلوگیری از استرس
• قرار دادن قناری ماده در قفس جوجه‌کشی
• قراردادن لانه مخصوص تخم‌گذاری
• تغذیه قناری ماده با غذای مقوی تخم‌مرغی بصورت یکروز در میان در طول یک هفته قبل از جفت‌اندازی
• قرار دادن قفس قناری نر در کنار قفس قناری ماده در مدت یک هفته قبل از جفت‌اندازی
• ورود قناری نر به داخل قفس قناری ماده
• کسب اطمینان از مناسب بودن وضعیت لانه تخم‌گذاری
وش‌های متعددی برای تکثیر (از هر نظر مطلوب: تعداد، نژاد، آواز، رنگ، فرم و…) قناری وجود دارد که در اینجا امکان برشمردن تمامی آنها نمی‌باشد. اشخاص علاقه‌مند به تکثیر حرفه‌ای خود اطلاعات کافی را در طول زمان تجربه کرده وهم می‌توانند به منابع و ماخذ مفصل‌تری مراجعه کنند. در اینجا سعی شده مطالب مفید و مهم و همچنین روش‌های رایج تکثیر قناری را مورد بحث قرار دهیم.
روش معمولی جفت‌گیری قناری
از آنجا که قناری‌های وحشی نیز در طول عمر خود تنها یک جفت دارند در قفس نیز نرمال‌ترین حالت همین است اما باید توجه داشت که:
۱) آیا جفت همدیگر را می‌پسندند یا دائما با هم زد وخورد دارند و به جدال می‌پردازند (چنین جفتی باید سریعا از یکدیگر جدا شده زیرا باعث شده قناری ضعیف‌تر در گوشه‌ای افتاده و از بین برود)
۲) آیا جفت را در قفسی بزرگ یا پاسیو نگهداری می‌کنید یا در محیطی کوچک و بسته (محیط جفت باید بزرگ و جادار بوده تا بتوانند کمی تحرک داشته و حتی کمی پرواز کنند، قفس مناسب برای جفت حداقل ۶۰*۴۰*۱۰۰ است)
۳) آیا شرایط آب وهوایی محل اقامت پرنده مناسب است یعنی فصل‌ها به درستی سپری می‌شوند یا با لوازم گرمایشی و سرمایشی زمستان را برای آنها تابستان می‌کنید و تابستان برایشان زمستان است؟ در اینصورت جفت از حالت طبیعی خود بیرون رفته و ممکن است در سال حتی تا ۴ یا ۵ باز نیز تخم گذاشته که سبب فرسایش شدید ماده خواهد شد و تخم‌ها بی‌حاصل و بدون جوجه هستند (البته به تغذیه هم بستگی دارد)
در صورتی که شرایط گفته شده را فراهم کنید می‌توانید جفت را کنار هم نگهداری کنید ولی در صورت تخم‌گذاری بیش از حد و مداوم باید از یکدیگر جدا شوند طوری که یکدیگر را ببینند و در سال آینده در فصل بهار مجددا جفت انداخته شوند که در زیر شرح داده میشود.
روش موثر و اصولی جفت‌اندازی قناری
نگهداری دو پرنده جفت به صورت مجزا نسبت به نگهداری باهم از جنبه تکثیراصولی‌ترین روش میباشد. در این روش نوع نر و ماده به صورت مجزا از یکدیگر نگهداری می‌شوند. تکثیرکنندگان در فصل پاییز زمانی که پرریزان به پایان رسیده و پرندگان زیبایی خاصی دارند آنها را عرضه می‌کنند و بهترین زمان برای خرید و آشنا کردن پرندگان با یکدیگر هم همین زمان است. چون پرنده در طول زمستان با یکدیگر آشنا می‌شوند و در فصل بهار که زمان تکثیر آنهاست میتوان اقدام به تکثیر نمود.
تکثیر جفت به صورت مجزا (ادامه روش موثر و اصولی)
در صورتی که نر و ماده با یکدیگر آشنا نباشند نباید آنها را مستقیما کنار یکدیگر نگهداری کرد زیرا با هم زدو خرد داشته و یکدیگر را تحمل نمی‌کنند. قفس نر و ماده را به طوری که یکدیگر را دیده و آواز همدیگر را بشنوند قرار می‌دهیم و در طول این مدت که در بالا توضیح داده شد (از زمان خریداری، فصل پاییز تا زمان تکثیر، اواخر زمستان و اوایل پاییز) باید پرنده را با غذاهای خاص تغذیه نمود رفته رفته پرنده نر و ماده با هم آشنا شده و به هم خو می‌گیرند و در فصل تکثیر (بهار) در صورتی که حالت تدافعی و جنگ نداشته باشند و آماده تکثیر باشند میتوان آنها را یکی کرد.
تغذیه در زمان تکثیر
جهت طی نمودن یک دوران تکثیر موفق از یکماه قبل از جفت کردن قناریها باید آنها را در رژیم غذایی مخصوص این دوران قرا داد .
دان اصلی قناری
مخلوط کتان و ارزن و شلغم است اما در این فصل مقدار اندکی ارزن و شلغم افزایش می‌یابد زیرا در این دوران قناریها انرژی بیشتری مصرف می‌کنند .
درصد کتان به ارزن در زمان جوجه‌کشی به میزان سه برابر کتان به ارزن است مثلا ۳ کیلو کتان و یک کیلو ارزن که میشود از نیم کیلو ارزن و نیم کیلو شلغم استفاده نمود.
دان مکمل قناری
دان مکمل یا همان دان مخلوط یا هفت تخم در زمان جوجه‌کشی نقش مهمی دارد اما مصرف بی‌رویه آن موجب پرریزی خارج از فصل و یا پادرد و همینطور چاقی میشود.
دو نکته در مصرف دان مخلوط اهمیت دارد یکی درصد ترکیبی دانها با هم و دیگری اندازه مصرف آن است. ترکیب دانها و درصد آنها کار حساس و مشکلی است بنابر این می‌توانید این دان را از مکان‌های مناسب و قابل اطمینان تهیه کنید چنانچه دیدید که در مکانی دان مخلوط عرضه شده حاوی کافشه نیز هست اطمینان داشته باشید به مکان مناسبی مراجعه ننموده‌اید و شخص مورد نظر یا از سر بی‌اطلاعی و یا سودجویی (بدلیل قیمت ارزان کافشه) است پس هرگز از دان مخلوطی که محتوی کافشه استفاده نکنید.
در زمان قبل از جفت و همینطور زمان جفت دوبار در هفته و هر بار به میزان یک قاشق چایخوری برای یک جفت قناری مناسب است ولی مصرف بیشتر می‌تواند ناگهان قناری را تو لک ببرد اما مصرف آن در زمانی که قناریها در حال بزرگ کردن و دان دادن به جوجه‌ها هستند میتوان تا دو برابر این مقدار باشد.
مصرف سبزیجات و میوه‌جات برای قناری
در دوران تکثیر باید از میوه و سبزی در جیره غذایی قناری استفاده نمود. برای سبزیجات جهت متعادل شدن آن به شکلی که نه سرد باشد و نه گرم بهتر است از مخلوط اسفناج و جعفری که یکی گرم و دیگری سرد است استفاده نمود مصرف کاهو در تقویت نطفه قناری بسیار موثر است و این مطلب که برگ کاهو قناری را پایین آورده و از مستی آن کم می‌کند کاملا مردود و خطا است حتی مصرف هر روز آن نیز نه تنها چنین اثری ندارد بلکه هم بدلیل ویتامین E موجود در کاهو نطفه قناری را قوی می‌کند و هم یک حالت تعادل ایجاد می‌نماید.
در زمانی که قناریها در حال دان دادن به جوجه هستند از روز چهارم جوجه‌ها به بعد بهتر است برای جلوگیری از یبوست در جوجه‌ها هر روز مقداری کاهو و یا سبزی یا سیب و کلم و کدو در دسترس والدین قرار گیرد تا جوجه‌ها را با آن تغذیه نمایند.
دان نرم برای قناری
دان نرم یا همان مخلوط تخم‌مرغ و هویج رنده شده با آرد سوخاری است و برخلاف دوران تولکی در دوران تکثیر دان نرم نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند از دو هفته مانده تا جفت کردن قناریها، قناری ماده را یکروز در میان به مقدار کم با دان نرم تغذیه کنید، همینطور بعد از جفت کردن و از آغاز تخم‌گذاری هر روز تا آخرین تخم مصرف میشود. در زمانی که قناری روی تخم خوابیده نیازی به مصرف دان نرم نیست کلا در طول دو هفته‌ای که قناری روی تخم خوابیده بهتر است که از مواد پر انرژی استفاده نشود تا قناری دوران آرامی را سپری نماید مصرف غذاهای پر انرژی موجب تحرک بیشتر قناری و مستی زیاد میشود اما از زمانی که جوجه سر از تخم بیرون می‌آورد دان نرم حداقل روزی دو وعده مورد مصرف قرار می‌گیرد.
چگونه بفهمیم قناریها آماده‌اند؟
قناری نر آماده جفت‌گیری
با بال‌های نیمه آویزان مدام به این سو و آن سو می‌پرد و هنگام آواز خواندن صدایی خاص داشته و ریزه‌خوانی نمی‌کند و آوازش را کامل می‌خواند. به عنوان یک اصل کلی قناری نر آماده باید قرص بخواند و ریزه‌خوانی نکند.
از لحاظ ظاهری بدن که بیشتر برای افراد باتجربه موثر است و به آن دقت دارند این است که ناحیه مخرج قناری نر آماده جفت‌گیری دارای برآمدگی بوده و از سطح شکم بالاتر است.
قناری ماده نیز هنگامی که آماده جفت‌گیری میشود فعالیتش زیاد شده بی‌قراری کرده و مرتب در قفس پرواز می‌کند و با صدای لرزان آواز جفت‌یابی می‌خواند (ریزه‌خوانی می‌کند). وقتی بر روی چوب می‌نشیند بالهایش نیمه آویخته شده و دمش را بالا گرفته به طرف جلو خم میشود. برخی از قناری‌های ماده پرهای سینه خود و یا در صورت موجود بودن پوشال یا تکه چوب در قفس آنها را برداشته به این طرف و آنطرف می‌پرند و در صورت موجود بودن لانه شروع به خانه‌سازی می‌کنند.
لانه تکثیرقناری
لانه آنها مانند طوطی و مرغ عشق یا حتی فینج‌ها نیست که علاقه به خانه‌ای تاریک و بسته داشته باشد. خانه قناری به صورت باز یا نیمه تاریک مناسب‌ترین خانه‌هاست، در اکثر پرنده‌فروشی‌ها آشیانه مناسب برای قناری یافت میشود و نباید زیاد نگران این موضوع بود زیرا حتی خود شما هم می‌توانید اقدام با ساخت لانه پرنده کنید یا از لوازم منزل برای این کار استفاده کنید ولی لانه پرنده باید شرایط خاصی داشته باشد که که به چند نکته زیر توجه کنید:
۱) لانه پرنده باید استحکام کافی را داشته به گونه‌ای که خراب نشود یا بشکند یا اینکه واژگون شود.
۲) جنس لانه لیز یا طوری نباشد که قناری نتواند در لبه آن بایستد.
۳) زیاد تودار نباشد و همچنین عمق کمی هم نداشته باشد که جوجه‌ها از آن بیرون بیفتند.
۴) باید توجه داشت علاوه بر لانه، قناری با پوشال و چوب و … خود نیز مبادرت به ساخت لانه در لانه شما می‌کند.
اجزای لانه‌سازی برای قناری
قناری برای ساخت لانه نیاز به الیاف و وسایل خاصی دارد که میتوان از الیاف نارگیل، پوشال، پنبه دانه (موجود در پرنده فروشی‌ها بهترین الیاف برای لانه‌سازی) و … استفاده کرد. الیاف را در اختیار پرنده قرار دهید تا خود مبادرت به ساخت لانه نماید.
مرحله نهایی تکثیر قناری
در صورتی که موارد بالا را اجرا کرده و همه چیز به درستی صورت گیرد و قناری ماده و نر آماده پهلوی هم قرار گیرند موارد زیر اتفاق می‌افتد.
۱) قناری نر با آواز دلنشینش ماده را صدا می‌زند و به احتمال زیاد او را تغذیه می‌کند.
۲) قناری ماده خم شده عمل لقاح انجام میشود.
۳) قناری ماده مبادرت به لانه‌سازی کرده یا قبلا لانه خود را ساخته است.
۴) قناری ماده شروع به تخم‌گذاری کرده و قناری نر ماده را در لانه تغذیه می‌کند.
۵) جوجه‌ها پس از گذشت ۱۳ تا ۱۴ روز سر از تخم در می‌آورند.
تغذیه قناری در زمان پرورش جوجه‌ها
تغذیه جوجه‌ها قناری
تغذیه قناری در هنگام پرورش جوجه‌ها همانند آماده‌سازی والدین برای تخم‌گذاریست و باید متذکر شد دان نرم را حداقل روزی دو وعده مورد مصرف قرار دهید یکی در صبح و دیگری در عصر و مقدار مصرف آن بستگی به سن جوجه‌ها و همینطور تعداد آنها دارد هر جوجه‌ها بزرگتر می‌شوند به دان نرم بیشتری نیاز دارند. تخم‌مرغ نقش بسزایی در رشد جوجه و استخوان‌بندی آن دارد جوجه‌ها تا حدود ۵۰ روزگی با دان نرم تغذیه می‌شوند و از دو ماهگی به بعد میتوان جیره معمولی را مورد مصرف قرار داد.