تاریخچه و زادگاه اصلی طوطی برزیلی
نام دوجمله‌ای Agapornis roseicollis طوطی کوچکی با بدنی سبز و کله‌ای نارنجی، از راستهٔ طوطی‌سانان (Psittaciformes)، خانوادهٔ طوطیها (Psittacidae) و سرده (جنس) مرغ عشق (Agapornis) است.
طوطی برزیلی را خیلی‌ها به عنوان پرندهٔ خانگی نگه می‌دارند و رام کردن آن نسبت به دیگر مرغ‌های عشق آسان است. هوش او به سطح پرندهٔ بزرگتری مانند طوطی دم‌بلند آمریکای جنوبی (طوطی ماکائو macaw) می‌رسد. در صورتیکه طوطی برزیلی تنها پیش صاحبش نگه داشته شود به او خو می‌گیرد به ویژه هنگامی که با دست به او غذا داده شود. برخلاف نامش، این پرنده بومی صحرای نامیبیا در جنوب غربی آفریقا است. به تازگی این طوطیها جمعیت چشمگیری در منطقه کلانشهری فینیکس، مرکز ایالت آریزونای آمریکا تشکیل داده‌اند. آب و هوای آریزونا نیز بیابانی است و به صحرای نامیبیا شباهت دارد. طوطی برزیلی در زبان فارسی نام‌های متعددی دارد و برخی به آن «طوطی کوتوله» و برخی به آن «طوطی عشق» و «لاو برد» می‌گویند. نام انگلیسی این پرنده “Lovebird” و نام آلمانی آن «die Unzertrennlichen» و نام فرانسوی آن « les Inséparables» است. نام علمی این پرنده آگاپورنیس “Agapornis” است که از دو کلمه لاتینی آگاپین “agapein” به معنی عشق و اورنیس “ornis” به معنی پرنده ترکیب شده‌است.
تاریخچه اهلی شدن این پرنده مشخص نیست و به نظر می‌رسد که برای اولین بار توسط بومیان آفریقا اهلی شده باشد. «طوطی برزیلی صورت قرمز» اولین گونه طوطی برزیلی بود که به اروپا وارد شد و در نقاشی‌های سده ۱۶ میلادی این پرنده دیده می‌شود. البته قابل ذکر است که تعدادی از سایر گونه‌های این پرنده بعد از سال ۱۸۰۰ م شناسایی گردید و به نظر می‌رسد که ناوگان‌های نظامی کشورهای استعماری که برای تهیه برده عازم آفریقا می‌شدند، در بازگشت سعی می‌کردند که علاوه بر بردگان، پرندگان و حیوانات شگفت انگیز آفریقایی را به اروپا منتقل نمایند و به نظر می‌رسد که طوطی برزیلی نیز در این دوره وارد اروپا گردید و چندی نگذشت که به علت زاد و ولد آسان، تعداد آن در اروپا فزونی گرفت. برخی از گونه‌های این پرنده نظیر: «طوطی برزیلی سیاه گونه» در سال ۱۹۰۸م و گونه «طوطی برزیلی لیلیان» در سال ۱۹۲۶م برای اولین بار به قاره اروپا وارد شدند.
طوطی برزیلی با ظاهر رنگی و جذابش جزو بهترین انتخاب‌های پرندگان زینتی است. در این مطلب به بررسی این پرنده زیبا، که یکی از اعضای خانواده طوطی‌هاست می‌پردازیم. طوطی برزیلی یکی از ۹ گونه جنس آگاپورنیس است . آنها طوطی‌های کوچک، اجتماعی و مهربانی هستند. هشت گونه آن بومی قاره آفریقا هستند و طوطی برزیلی سر خاکستری بومی ماداگاسکار است. نام خود را از قدرت پیوند بین جفت‌ها و ساعات طولانی که پرندگان با هم صرف می‌کنند گرفته‌اند.
ویژگی های ظاهری در طوطی برزیلی
طوطی برزیلی پرنده‌ای کوچک است که اندازه آن بین ۱۳ تا ۱۷ سانتیمتر و وزن آن بین ۴۰ تا ۶۰ گرم است. از مشخصات آن ضخامت بدن، کوتاهی دم، تیزی و بزرگی نسبی منقار می‌باشد. در طبیعت این پرنده به رنگ سبز است، اما گونه اهلی آن رنگ‌های بسیار متنوعی دارد. برخی از گونه‌های طوطی برزیلی در اطراف چشم یک حلقه سفید دارند و برخی فاقد این حلقه می‌باشند. چهار گونه از این پرنده حلقه ای سفید رنگ در اطراف چشم خود دارند که این چهار گونه عبارتند از: طوطی برزیلی فیشر، طوطی برزیلی سیاه گونه، طوطی برزیلی نقابدار و طوطی برزیلی لیلیان. پنج گونه باقی‌مانده که عبارتند از: طوطی برزیلی ماداگاسکار، طوطی برزیل صورت قرمز، طوطی برزیلی صورت هلویی، طوطی برزیلی آبسینیان و طوطی برزیلی سوین درین فاقد حلقه مذکور می‌باشند.
انواع نژادهای طوطی برزیلی
طوطی برزیلی شامل ۹ گونه به شرح زیر است:
- طوطی برزیلی گلگون یا طوطی برزیلی صورت هلو (Agapornis roseicollis)
- طوطی برزیلی زرد یقه یا طوطی برزیلی نقابدار (Agapornis personatus)
- طوطی برزیلی فیشر (Agapornis fischeri)
- طوطی برزیلی لیلیان یا طوطی برزیلی Agapornis lilianae) Nyasa)
- طوطی برزیلی سیاه گونه (Agapornis nigrigenis)
- طوطی برزیلی کله خاکستری یا طوطی برزیلی ماداگاسکار (Agapornis canus)
- طوطی برزیلی بال سیاه یا طوطی برزیلی حبشه‌ای (Agapornis taranta)
- طوطی برزیلی کله قرمز یا طوطی برزیلی قرمز رو (Agapornis pullarius)
- طوطی برزیلی سوین درین یا لبیریایی (Agapornis swindernianus)
شخصیت و خصوصیات رفتاری طوطی برزیلی
طوطی برزیلی مانند بیشتر پرندگان فعالیت بدنی را دوست دارد؛ بنابراین، باید بزرگ‌ترین قفسی را که می‌توانید برایش بخرید. اگر این پرنده در قفس کوچکی زندگی کند و از آزادی عمل کافی برخوردار نباشد، عصبی شده و به خود آسیب می‌زند. فراهم کردن اسباب‌بازی برای این طوطی‌های فعال یک امر ضروری است. توجه داشته باشید که طوطی برزیلی قدرت جوندگی بالایی دارد، بنابراین اسباب‌بازی‌هایی را انتخاب کنید که در صورت جویده شدن، به پرنده آسیبی نرسانند. با مراقبت مناسب و تنظیم یک رژیم غذایی متعادل، ۱۲ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر زندگی خواهد کرد.
طوطی برزیلی شاید کوچک باشد، اما یک پرنده جسور و کنجکاو است و دائما جنب و جوش دارد. شکی نیست که هر طوطی برزیلی با جفت خود پیوند عمیق عاطفی برقرار می‌کند. با این حال، باید بدانید وقتی جفت می‌شوند ممکن است دیگر به انسان توجه نکنند، چرا که تمام توجه آنان معطوف به یکدیگر است. یک طوطی برزیلی تنها، به تعامل اجتماعی با افراد مختلف در طول زندگی‌اش نیاز دارد. آنها دوست دارند شلوغ‌کاری کنند و اسباب‌بازی‌های خود را بجوند. یک طوطی برزیلی ماده ممکن است نسبت به قلمرو خود (قفس) حالت دفاعی بگیرد.
طوطی کوتوله یک پرنده پر سر و صدا است و در تمام طول روز آواز می‌خواند و سوت می‌زند. با این حال در اوایل صبح و غروب پر سر و صداتر هستند.
با حجم صدایی که این پرنده تولید می‌کند، ممکن است فکر کنید که او واقعا حرف می‌زند. با این حال طوطی کوتوله معمولا آنطور که انتظار دارید حرف نمی‌زند.
تشخیص جنسیت طوطی برزیلی
تعیین جنسیت طوطی برزیلی کار بسیار سخت و پیچیده ای است. گاهی اوقات طوطی برزیلی ها به راحتی با هم دوست می شوند و طوری با هم خو می گیرند. که فکر می کنید این دو باهم جفت شده اند در صورتیکه ممکن است هر دو یک جنسیت مشترک داشته باشند. بنابراین حتی نمی توانید از روی جفت شدن کوتوله برزیلی ها مطمئن شوید که حداقل یکی از آن ها نر است یا ماده!
اگر طوطی برزیلی های ماداگاسکاری داشته باشید به راحتی می توانید جنسیت آن ها را تشخیص دهید. آن ها از نظر رنگ باهم تفاوت دارند و شما به راحتی می توانید از روی رنگ ظاهری به جنسیت آن ها پی ببرید. اما بقیه ی نژاد کوتوله برزیلی هم رنگ و بسیار شبیه هم هستند.به همین خاطر تعیین جنسیت را برای شما سخت می کند.
روش اول: تست لگن برای تعیین جنسیت طوطی برزیلی
باید پرنده را در دستتان بگیرید و او را به کمر بخوابانید. بعد انگشتتان را بین فاصله ی دو پای پرنده قرار دهید. درست بالای دم دو استخوان بیرون زده است. شما دو برآمدگی را احساس می کنید.این نقطه قسمتی است که لگن پرنده قرار دارد. اگر فاصله بین دو استخوان زیاد باشد. مطمئنا طوطی شما ماده است. و بالعکس! اگر بین دو استخوان فاصله ای نباشد پرنده ی شما نر است.
روش دوم: توجه به رنگ پا و فاصله ی بین دو پا برای تعیین جنسیت طوطی برزیلی
طوطی برزیلی های ماده فاصله ی بین دو پایشان در هنگام نشستن بیشتر از طوطی های نر است.
رنگ پای اغلب طوطی های برزیلی نر به رنگ خاکستری کم رنگ دیده می شود در حالی که رنگ پای طوطی برزیلی های ماده به رنگ کرم دیده می شود.
روش سوم: توجه به ظاهر و رفتار برای تعیین جنسیت طوطی برزیلی
کوتوله برزیلی های ماده رنگ پرهایشان کم رنگ تر از کوتله برزیلی های نر است.
یکی دیگر از مواردی که برای تعیین جنسیت کوتوله برزیلی ها باید در نظر بگیرید بحث رفتاری است. معمولا کوتوله برزیلی های نر بسیار بازیگوش و پرتحرک هستند و اغلب خرابکاری می کنند. این در حالی است که کوتوله برزیلی ماد بسیار کم تحرک اند و در عین حال خشن تر از نر هستند و در درگیری ها این نر ها هستند که عقب می کشند.
نکته دیگری که در ظاهر کوتوله برزیلی ها وجود دارد این است که مشاهده شده ماده ها جثه بزرگتری نسبت به پرنده نر دارند و در عین حال منقار ماده ها پهن تر از نر ها است.
گردن کوتوله برزیلی های نر کشیده تر و بلند تر است. اما ماده ها گردن کوتاه با سر نسبتا بزرگی دارند اما شانه های پهن تری دارند.
- طوطی برزیلی نر ماداگاسکاری سر خاکستری رنگی دارد. در حالی که طوطی برزیلی ماده ماداگاسکاری سر سبز رنگی دارد.
ویژگی های قفس
برای طوطی برزیلی میبایست قفس با ابعاد حداقل ۶۰*۶۰*۶۰ سانتیمتر تهیه کنید تا بتواند آزادانه در آن جنب و جوش و فعالیت داشته باشد و تعداد میله های افقی قفس حدالمقدور بیشتر باشد تا از آنها بالا و پایین برود. همچنین باید اتاق محافظت شده ای در اختیار این پرنده قرار دهید تا آزادانه در آن پرواز کند. اسباب بازی های متنوعی را هم باید در اختیار این پرنده قرارداد و با آن تمرین کرد تا آموزش ببیند و اجتماعی شود. بدلیل قدرت منقار نسبتا بزرگ این پرنده، اسباب بازیها باید جنس مطمئنی داشته باشد زیرا درغیر اینصورت ممکنست آنرا تکه تکه کرده و به خودش صدمه بزند.
تغذیه طوطی برزیلی
. انواع دانه ها شامل:
تخم کتان و ارزن درشت سفید و قرمز، تخم ارزن دو برابر از دانه های دیگر استفاده شود. تخمه آفتابگردان خام و بدون نمک مشکی اطراف سفید یا قهوه ای استفاده شود. لازم به ذکر است برای طوطی برزیلی از تخمه آفتابگردان که در مصارف خانگی استفاده می شود هرگز استفاده نگردد. توجه داشته باشید در مصرف تخمه آفتاب گردان به هیچ وجه زیاده روی نکنید و غذای اصلی کوتوله برزیلی قرار ندهید. تخمه آفتابگردان سرشار از چربی می باشد و با مصرف زیادی، طوطی برزیلی چاق می شود و چربی اطراف کبد کوتوله برزیلی را می گیرد و به کبد او آسیب می رساند. از تخمه آفتابگردان ریزتر و کوچکتر استفاده کنید. موارد دیگر مثل: تخم کلم، تخم شلغم، تخم گشنیز، سویا، گردو، فندوق و بادام زمینی پودر شده به اندازه خیلی کم استفاده شود زیرا گردو ، فندوق، بادام زمینی چرب است و مصرف زیادی باعث چربی کبد طوطی برزیلی می شود و به کبد کوتوله آسیب می رساند.
. سبزی جات:
شما می توانید از سبزیجاتی مثل: شاهی، لوبیا سبز، اسفناج، کرفس، خیار، انواع کدو پخته و بدون نمک ، کدو تنبل خام پخته، فلفل دلمه ای، کاهو و … استفاده کنید. البته کاهو به مقدارکم توصیه می شود. ذرت تازه خام پخته (هرگز از کنسرو آماده ای ذرت برای تغذیه طوطی برزیلی استفاده نکنید) زیرا دارای نمک و ادویه جات و مواد نگهدارنده می باشند. سبزیجات دیگری مثل کلم بروکلی، کلم، سیب زمینی آب پز شده، جعفری را به طوطی برزیلی می توان داد.
نکته: سبزیجات را تمیز بشوئید و ضدعفونی کنید و حتما بگذارید آب روی سبزیجات خشک شود. رطوبت داشتن سبزی جات و میوه جات سبب عفونت روده ای در پرندگان زینتی می شود و اگر به موقع درمان نشوند باعث مرگ کوتوله برزیلی خواهد شد.
. انواع میوه ها :
میوه هایی مثل: سیب، انگور مخصوصا انگور قرمز، هویج، گیلاس، موز، تمشک، هلو، پرتقال، نارنگی، انار را به طوطی برزیلی بدهید. توجه داشته باشید از میوه هایی که هسته دارند مثل سیب ، انگور، گیلاس، انار، اول هسته میوه ها را جدا کنید. بعد از شستشو داده و آب روی میوه ها را خشک کنید و خرد نمایید و به طوطی برزیلی بدهید. لازم به ذکر است ، میوه هایی که قرمز رنگ و سبز رنگ هستند مثل تمشک ، انگور قرمز، به دلیل داشتن آنتی اکسیدان، موجب شادابی در طوطی برزیلی می شود.
. انواع حبوبات مثل:
حبوباتی مثل : عدس، لوبیا ، نخود، ماش و … این حبوبات به صورت خیس خورده، جوانه زده یا پخته شده در برنامه غذایی طوطی برزیلی قرار دهید.
. غذاهایی که سمی و مضر هستند و نباید در تغذیه طوطی برزیلی قرار دهید:
غذاها و نوشیدنی هایی که نمی توان به طوطی برزیلی داد مثل: انواع شکلات ها و کاکائوها، دلستر، نوشابه، مشروبات الکی، ریواس،پیاز، مارچوبه، سیر، سس و رب گوجه فرنگی، سیب زمینی خام، آووکادو، انواع شیرینی جات و انواع کیک ها، انواع بیسکویت ها، روغن، شکر، نمک را می توان نام برد. برگ گیاه خانگی دیفن باخیا و دانه سیب از غذاهای سمی می باشند.
تولیدمثل طوطی برزیلی
طوطی نر و ماده باید حداقل ده ماه سن داشته باشند و طوطی های بالایی ۵ تا ۶ سال سن نیز باید از چرخه تولید مثل و جوجه گیری خارج شوند. حالت کندن پرها در این پرنده معمولاً نشانه تمایل آن به آشیانه سازی است. این پرنده پس از ساختن آشیانه غالباً همان جا به استراحت می پردازد.
طول و عرض و ارتفاع جعبه آشیانه این پرنده باید تقریباً ۲۰ تا ۲۳ سانتی متر باشد. تنها مشکلی که ممکن است در گرفتن جوجه از طوطی برزیلی در خانه با آن مواجه شد، پایین بودن میزان جوجه درآوری تخمها است. لذا باید توجه داشت که رطوبت مناسب برای جوجه درآوری طوطی برزیلی ۶۵٪ بوده و تأمین روشنایی به مدت ۱۲ ساعت در روز برای جوجه درآوری ضروری است.
پرنده ماده بین ۴ تا ۶ تخم میگذارد و قبل از تخم گذاری، ساعتهای طولانی را در لانه می گذراند.
پس از فارغ شدن از کار تخم گذاری، بر روی تخمها می خوابد و در مدتی که بر روی تخم خوابیده، لانه را ترک نمی کند، از این رو پرنده نر اقدام به تهیه غذا برای پرنده ماده نموده و این غذاها را در اختیار پرنده ماده قرار می دهد. مدت خوابیدن پرنده ماده بر روی تخم ۲۳ روز است.